Hasat, zeytin üretiminin en önemli işlemlerinden biri olup, zeytinin kalitesine direk etki eder. Zeytinin doğru zamanda ve doğru yöntemlerle hasat edilmesi elde edilecek zeytin ve zeytinyağının miktarını ve kalitesini belirlediği gibi gelecek yıllardaki verim için de belirleyici olur.
Zeytinin sofralık ve yağlık olarak kullanıldığı düşünüldüğünde toplama işleminin de iki farklı zamanda olması beklenen bir durumdur. Genellikle çizme ve kırma yeşil zeytin olarak işlenecek zeytinler Eylül-Ekim aylarında toplanır. Siyah salamuraveya sele zeytini olarak işlenecek zeytin ise bölgeye ve yılın sıcaklık gidişine bağlı olarak Ekim-Kasım-Aralık aylarında toplanır.Yağlık zeytinlerin hasadı ise ağaçta yeşil meyvenin kalmadığı ve meyvede yağ oranının en üst seviyeye çıktığı zaman yapılır.
Yeşil salamura yapılacak sofralık zeytinler, meyvenin zeytin yeşili renginden sarımsı-yeşil renge döndüğü zaman toplanır. Siyah salamura olarak işlenecek sofralık zeytinlerde hasat, kararma kabuktan meyve etine doğru geçtiğinde ve dane normal iriliğine ulaştığında başlar.
Sofralık zeytinlerin toplanması mutlaka elle ve dikkatlice yapılmalıdır. Zeytin kabuğunun zarar görmesi ve etli kısmının ezilmesi gibi olumsuz durumlar enfeksiyona sebep olduğu gibi ayrıca zeytinin piyasa değerini düşürür. Yeterli olgunluğa gelen sofralık zeytinler el ile dikkatlice toplanır, bir kova veya sepete konulur, sonra da kasalara konularak işlenecekleri imalathaneye/fabrikaya sevk edilir.
Yağlık zeytinin hasadı farklı şekillerde yapılmaktadır:
Yerden toplama; hasat zamanı geldiğinde ve hasada karar verildiğinde öncelikle yere düşmüş olan zeytinler toplanarak elde edilir, bu uygulama kesinlikle tavsiye edilmez. Toplama işlemi genellikle elle toplama şeklinde olur. Ağaçtan kendiliğinde yere düşmüş ve bir süre yerde beklemiş olduğundan tahmin edileceği gibi kaliteli zeytinyağı elde edilemez. Elde edilen asitlik oranı yüksek olur ve yemeklik olarak değerlendirilemez. Asitliği yüksek dip zeytinleri ile acımış yağlar sabun yapımında kullanılmaktadır.
Sırıkla çırpma; istenmeyen ve uygulandığında ağaçların meyve gözlerine zarar vererek büyük verim kayıplarına ve hastalıklara yol açan bir yöntemdir.
Ağaçtan elle toplama; özellikle natürel sızma zeytinyağı üretmek isteyen üreticiler zeytini ağaçtan elle ve el tırmıkları ile toplatma yolunu seçerler. Zira bu yolla toplanan zeytinin kabuğu yırtılmayacağı, dokusu zedelenmeyeceği ve ezilmeyeceği için bu zeytinden en kaliteli zeytinyağı elde edilir.
Mekanik hasat;dalları sarsarak ya da meyveyi silkerekhasat süresini kısaltan, çalışma şartlarını kolaylaştıran, işçilik masraflarını azaltan, iş veriminin yüksek olduğu, ürün kalitesi ve ağaç üzerinde olumlu etkisiyle zeytinciliğin bugünkü ihtiyaçlarını karşılayan bir yöntemdir.
Dikkat edilmesi gereken bir başka husus ise; nemli havada hasat yapılırken hastalık yayılmaması için hasat ekipmanları ağaçtan ağaca geçerken temizlenmeli, hasta yapraklar ve dallar özenle bahçeden uzaklaştırılmalıdır. Hasat sonrasında ağaçlara koruyucu ilaç atılmalıdır (Bakırlı ilaçlar).
Üründe ilaç kalıntısı olmaması için, hasat yaklaşırken gerek mantari hastalıklar için gerek böcek zararının önlenmesi için ilaçlama yapılacaksa, ilaçlama ile hasat arasında geçmesi gereken süreye mutlaka uyulmalıdır.
Eğer zeytinler ağaçtan toplandıktan sonra uygun kasalar içinde fabrikaya nakledilmiş ve kısa zaman içinde işlenmişse hiç şüphesiz en kaliteli yağ elde edilir. Ağaçtan toplanan zeytinlerin çuvallar içerisinde değil özellikle zeytin naklinde kullanılacak (büyüklüğü ve delikleri bu amaca göre belirlenmiş) plastik kasalarda taşınması gerekir. Fabrikaya ulaşan zeytinlerin işlenmesi için değişik kaynaklarda en fazla 24 saat içinde veya 36 saat içinde işlenmesi gerekir denirse de bu sürenin en uygun ifadesi şudur. "Zeytinler fabrikaya ulaştıktan sonra en kısa zamanda işlenmeli, yağı çıkarılmalıdır."
Yağ kabı olarak plastik bidonlardan uzak durulmalı, bunun yerine daha sağlıklı cam veya içi laklı teneke kaplar tercih edilmelidir. Elde edilen yağların çok olması durumunda krom tanklarda hava almadan muhafaza edilmelidir. Zeytinyağının raf ömrü 2 yıldır.
BİLİNÇLİ HASAT YAPALIM, BEREKETİMİZİ KORUYALIM.